Còn nhớ từ 1966, "chiến tranh VN" ngày càng ác liệt. Chế độ quân dịch được triển khai nghiêm túc để phục vụ chiến trường. Thanh niên xuất ngoại coi như tính mạng an toàn 100%. Kẻ ở tức là người còn ở lại trong nước, "đối xứng" với người rời khỏi nước, chắc chắn tương lai xán lạn hơn nhiều. Ý không rõ. Đây chỉ đoán mò, không rõ đúng sai!
Nhưng người đi không cảm thấy vui hoàn toàn. Hình như có thứ gì đang xâu xé lương tâm :
Một mình tôi đứng trông bến đêm
Mùa đông không gió sao mà rét.
Phải chăng tâm trạng đó xuất từ nghĩa đồng bào ruột thịt, từ đất nước, quê hương...
Người di thì 100 đường tốt đẹp! Người ở thì sao? Chẳng lẽ "sống chết mặt bây, miễn thầy yên phận"?
Cái đáng trân trọng nhứt của "Lòng kẻ ở" phải chăng là ở tính nhân văn, tình yêu nước?